Achter de gesloten deuren van de Gevangenpoort is deze maand de herinrichting van het museum van start gegaan. Tijdens de sluiting vanwege de coronacrisis zijn voorbereidingen getroffen voor een nieuwe tentoonstelling over vier eeuwen opsluiten, verhoren en straffen. De oudste gevangenis van Nederland verwacht in juni weer te openen voor publiek.
Vernieuwing was noodzakelijk
Het middeleeuwse deel van het gebouw – met daarin de gevangenisruimtes waaronder de ‘gajolen’ (cellen), de Pijnkelder en de Ridderkamer blijven onaangetast. De authentieke beleving, het gevoel dat je als bezoeker teruggaat in de tijd, is in dit deel van de Gevangenpoort indrukwekkend. Het museale deel – waar vroeger de dienstruimtes waren en de rechtspraak plaatsvond – wordt opnieuw ingericht. De presentatie van de collectie in dit deel van het museum is verouderd en voldoet niet meer aan de verwachtingen van de huidige bezoeker.
Verhalen centraal
In de nieuwe tentoonstelling staan de verhalen van de ‘bewoners’ van de Gevangenpoort centraal: de cipier, de beul en de rechter, maar vooral de verhalen van de vele gevangenen die in de loop der eeuwen in de Gevangenpoort moesten wachten op hun berechting. Heden en verleden worden naast elkaar gezet, bezoekers worden geprikkeld mee te denken over misdaad en straf, vervolging en vrijheid, rechtstaat en vrede.
In het vernieuwde museum ontmoet de bezoeker vier historische personages die hun door het gebouw leiden en laten kennismaken met vier eeuwen strafrecht. Terwijl vroeger lijfstraffen en klasse-justitie heel normaal waren, kijken we daar nu heel anders tegen aan. Hedendaagse deskundigen voorzien het verleden van commentaar. Ondertussen valt er veel te beleven: de Cipierswoning is weer authentiek ingericht, men kan elkaar de duimschroeven aandraaien, op de stoel van de rechter zitten en kennismaken met de beul. De unieke collectie straf- en martelwerktuigen – ooit echt gebruikt – wordt in een nieuwe context gepresenteerd. Eén van de topstukken, de guillotine uit 1797, krijgt een prominente plek op de binnenplaats. Het museum verwacht medio juni weer te kunnen heropenen, afhankelijk van het landelijk coronabeleid.
| Over Museum de Gevangenpoort De Gevangenpoort is een van de oudste opengestelde monumenten in Nederland, rond 1370 gebouwd als toegangspoort voor het grafelijk hof, nu Binnenhof. Van 1433 tot 1828 is het staatsgevangenis van het Hof van Holland en later het Koninkrijk der Nederlanden. In 1882 opent de Gevangenpoort als rijksmuseum, met de nationale collectie straf- en martelinstrumenten. Het rijksmonument behoort tot de ‘Top 100 Monumenten van Nederland’ vanwege de unieke combinatie van middeleeuwse gebouwen en de bewaard gebleven interieurs, waaronder de ‘Gajolen’ (cellen) en de Ridderkamer die herinnert aan de gebroeders De Witt. Eeuwenoude graffiti van gevangenen siert nog steeds de wanden. De grote verzameling historische straf- en martelinstrumenten is internationaal uniek met uitsluitend authentieke collectiestukken, zoals een guillotine uit het jaar 1797. Gelegen op een steenworp afstand van het Binnenhof in Den Haag, stad van Vrede en Recht, is Museum de Gevangenpoort het nationale museum voor de geschiedenis van het Nederlandse strafrecht. |